ความเป็นมาของอาสาสมัครเกษตรหมู่บ้าน

 

               ปี ๒๕๒๐ – ๒๕๒๒ กรมส่งเสริมการเกษตรได้กำหนดให้เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรคัดเลือกเกษตรกร ผู้นำทางการเกษตร จำนวนร้อยละ ๑๐ ของครอบครัวเกษตรในหมู่บ้าน เพื่อเป็นแกนกลางในการรับความรู้จาก เจ้าหน้าที่ และกระจายความรู้ไปยังเกษตรกรรายอื่น ๆ ต่อไป เพื่อให้เกษตรกรส่วนใหญ่ได้รับคำแนะนำอย่างทั่วถึง ในระยะเวลาอันสั้น โดยใช้วิธีการสอบถามบุคคลสำคัญในหมู่บ้านว่าเกษตรกรมักจะไปขอคำแนะนำหรือความรู้จาก ใครในหมู่บ้านนี้มากที่สุด บุคคลที่ได้รับการเอ่ยชื่อมากที่สุดจะได้รับการพิจารณาให้เป็นเกษตรกรผู้นำ ปี ๒๕๒๓ – ๒๕๒๗ ได้กำหนดให้มีการคัดเลือกเกษตรกรผู้นำโดยวิธีโซซิโอเมตรี้ โดยมีหลักการคือสอบถาม เกษตรกรทุกครอบครัวว่าเกษตรกรไปขอคำปรึกษาหรือคำแนะนำทางการเกษตรจากใครมากที่สุด เกษตรกรที่ได้รับ ระบุชื่อบ่อยครั้ง ถือว่าเป็นเกษตรกรผู้นำ ปี ๒๕๒๖ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ออกระเบียบว่าด้วยการกำหนดบทบาทหน้าที่ของเกษตรกรผู้นำ และเกษตรหมู่บ้าน พ.ศ. ๒๕๒๖ เมื่อวันที่ ๓ พฤษภาคม ๒๕๒๖ ต่อมาหน่วยงานภายใต้สังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้มีการคัดเลือกผู้แทนเกษตรกรในท้องถิ่น ตามความชำนาญเฉพาะสาขา เพื่อช่วยเหลือการปฏิบัติงานของหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเกษตร และมีส่วนร่วมในการเผยแพร่ความรู้ ถ่ายทอดเทคโนโลยีและประชาสัมพันธ์งานนโยบายในรูปแบบของ อาสาสมัครเกษตรประเภทต่าง ๆ โดยมีรูปแบบการบริหารงานและกำหนดสิ่งตอบแทนและสิ่งจูงใจแตกต่างกันไป ดังนั้นเพื่อให้การดำเนินงานเกิดความเป็นเอกภาพเป็นไปในแนวทางเดียวกัน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จึงได้มีการออกระเบียบและดำเนินการดังนี้ ปี ๒๕๔๘ ระเบียบกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ว่าด้วยการบริหารงานอาสาสมัครเกษตรและอาสาสมัคร ยุวเกษตร พ.ศ.๒๕๔๘ เมื่อวันที่ ๑๓ ธันวาคม ๒๕๔๘ และเมื่อได้มีการดำเนินงานมาระยะหนึ่ง กระทรวงเกษตร และสหกรณ์ ได้พิจารณายกเลิกระเบียบฉบับนี้เพื่อให้ความเหมาะสมและความคล่องตัวในการปฏิบัติงาน ปี ๒๕๕๑ ออกระเบียบกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ว่าด้วยการบริหารงานอาสาสมัครเกษตร พ.ศ. ๒๕๕๑ เมื่อวันที่ ๓๑ มกราคม ๒๕๕๑ และยังคงใช้อยู่จนถึงปัจจุบัน เพื่อจัดระบบโครงสร้างการบริหารและเครือข่ายการปฏิบัติงานที่เป็นเอกภาพรวมทั้งการดูแลด้านสวัสดิการ และสิ่งตอบแทน แก่อาสาสมัครเกษตรให้เป็นไปในแนวทางเดียวกัน ปี ๒๕๕๓ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ออกประกาศเรื่องบัตรประจำตัวอาสาสมัครและอาสาสมัครเกษตร เมื่อวันที่ ๒๖ สิงหาคม ๒๕๕๓ ปี ๒๕๕๓ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ออกประกาศเรื่องประเภทคุณสมบัติและการขึ้นทะเบียน อาสาสมัครเกษตรกิตติมศักดิ์ เมื่อวันที่ ๘ กันยายน ๒๕๕๓ โดยกำหนดให้มีอาสาสมัครเกษตร จำนวน ๑๓ ประเภท ปี ๒๕๕๔ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จัดทำโครงการส่งเสริมอาสาสมัครเกษตรหมู่บ้าน โดยมอบหมายให้กรมส่งเสริมการเกษตรดำเนินการคัดเลือกอาสาสมัครเกษตรหมู่บ้าน (อกม.) และดำเนินการจัดทำคู่มือการดำเนินงานโครงการส่งเสริมอาสาสมัครเกษตรหมู่บ้าน (อกม.) โดยเริ่มดำเนินการตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ และประเมินผลการปฏิบัติงานในเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๕๕ หากผลการดำเนินการผ่านการประเมิน ก็จะดำเนินการดูแลด้านสวัสดิการและสิ่งตอบแทนแก่อาสาสมัครเกษตร หมู่บ้าน ให้มากยิ่งขึ้น โดยมีแนวทางที่จะกำหนดให้มีค่าตอบแทนแก่อาสาสมัครเกษตรหมู่บ้าน (อกม.) เช่นเดียวกันกับ อสม.